Cây ích mẫu tên khoa học là Leonurus japonicus, 1 loài thực vật thuộc họ cây Hoa môi hoặc họ Bạc hà (Lamiaceae). Đây là một cây thuốc được sử dụng làm dược liệu trong y học cổ truyền từ lâu đời ở các nước phương Đông.

Cây ích mẫu mọc ở đâu? Cây ích mẫu có thể thích nghi với khá nhiều điều kiện khí hậu khác nhau. Loài cây này thường được tìm thấy mọc hoang ở các nơi có nhiều nắng, từ khu vực đồng bằng cho đến vùng núi ở nhiều độ cao khác nhau. Trên thế giới, ích mẫu chủ yếu phân bố ở châu Á, từ vùng Đông Á, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc đến khu vực Đông Nam Á bao gồm Việt Nam, Campuchia. (bán cao ích mẫu)

Các đặc điểm thực vật đặc trưng của cây ích mẫu là:

Là loài cây có thời gian sống ngắn, chỉ khoảng 1-2 năm.

Cây cỏ, thân thảo, chiều cao chỉ khoảng 0-5-1m, thân cây hình vuông ít phân nhánh. Trên thân cây có phủ một lớp lông nhỏ.

Lá ích mẫu mọc đối: lá mọc ở gốc có hình tim, cuống dài, mép lá có răng cưa thô và sâu, lá mọc ở thân cuống ngắn, phiến lá chia thành 3 thùy có răng cưa nhưng thưa. Còn lá mọc ở ngọn thì không phân thùy, cuống rất ngắn.

Hoa ích mẫu ra vào khoảng tháng 3 đến tháng 5 thường mọc vòng ở kẽ lá, hoa có màu hồng hoặc tím hồng.

Quả ích mẫu có vào khoảng tháng 6-7, quả màu xám nâu, có 3 cạnh.

Ích mẫu dược liệu

Ích mẫu dược liệu được làm từ các bộ phận trên mặt đất của cây ích mẫu bao gồm thân, cành và lá.

Ích mẫu thường được thu hái vào mùa hè, khoảng tháng 5-6 khi cây có hoa nở. Người ta thường lấy phần trên của cây ích mẫu, không quá 40 cm tính từ ngọn xuống. Sau đó rửa sạch bụi bẩn, để ráo nước rồi phơi hoặc sấy khô. (cao duoc lieu thuc pham chuc nang)

Ích mẫu sau khi khô sẽ được cắt thành khúc nhỏ khoảng 5-7cm rồi đóng vào gói, bảo quản trong điều kiện thoáng mát, tránh ánh sáng trực tiếp chiếu vào.

Ích mẫu có công dụng gì?

Ích mẫu là dược liệu thường được sử dụng cho chị em phụ nữ với tác dụng chính là hoạt huyết, điều kinh, khứ ứ, sinh huyết mới, lợi tiểu, giải độc, tiêu viêm. Dược liệu này có vị cay, đắng, tính hơi hàn, quy kinh vào can, tâm bào, tỳ.

Ích mẫu thường được sử dụng phối hợp trong các bài thuốc đông y dùng khi bị: kinh nguyệt không đều, thống kinh, vô sinh, khí hư ra nhiều, đau bụng sau sinh, huyết vận, sinh xong sản dịch ra không dứt, tắc tia sữa, bệnh trĩ, mụn nhọt, rôm sảy…

Theo tài liệu thực vật, dược liệu của nước ngoài, lá Ích mẫu có chứa các Alcaloid: leonurine, leonuridin, tanin (2-9%), chất đắng, Saponin, tinh dầu… Theo Viện Dược Liệu Việt Nam, Ích mẫu có 3 Alcaloid (trong đó có Alcaloid có N bậc 4), 3 Flavonoid (trong đó có Rutin), 1 Glycosid có khung Steroid… còn hạt chứa Leonurin.

Một số tác dụng dược lý của ích mẫu đã được nghiên cứu bao gồm: tác dụng kích thích tử cung, làm cho tử cung co thắt nhiều hơn, hạ huyết áp, tăng lưu lượng động mạch vành, cải thiện vi tuần hoàn bị rối loạn, tác dụng an thần, giảm căng thẳng thần kinh. Ngoài ra ích mẫu còn có tác dụng kháng khuẩn và lợi tiểu.

Ích mẫu dạng cao, cao khô ích mẫu

Cao ích mẫu hay ích mẫu dạng cao là sản phẩm được chế biến từ dược liệu ích mẫu bằng phương pháp nấu cao. Cao khô ích mẫu là chế phẩm cao có dạng bột khô với độ ẩm thấp, chỉ dưới 5%. Ngoài cao khô, còn có một số dạng cao khác là cao lỏng, cao mềm và cao đặc.

Cao khô ích mẫu là dạng cao được ứng dụng nhiều nhất do có thời gian bảo quản kéo dài và có thể sử dụng trong các sản phẩm sức khỏe với nhiều dạng bào chế khác nhau.

Quá trình sản xuất cao khô ích mẫu bao gồm 2 giai đoạn chính:

Giai đoạn 1: ích mẫu sau khi được sơ chế làm sạch, chia nhỏ theo kích thước quy định sẽ được làm ẩm với một lượng dung môi (thường sử dụng dung môi là nước) theo tỷ lệ nhất định sau đó được nấu cao bằng thiết bị chuyên dụng trong khoảng thời gian nhất định. Sau khi nấu cao, bã dược liệu ích mẫu sẽ được lọc bỏ rồi thu lấy dịch cao. (nguyên liệu cao dược liệu)

Giai đoạn 2: Sau khi thu được dịch cao ích mẫu, tiếp đến là quá trình cô đặc loại bỏ bớt lượng nước, sau đó sấy phun sương để tạo thành hạt với độ ẩm không quá 5%

Nguyên liệu cao khô ích mẫu Biogreen

Tên sản phẩm: Cao khô ích mẫu.. Xuất xứ: Việt Nam. Dạng bào chế: bột cao khô. Mô tả: bột mịn đồng nhất. Mùi vị: mùi vị đặc trưng của ích mẫu. Quy cách đóng gói: 1 kg, 5 kg, 10 kg, 25 kg và có thể thay đổi tùy theo yêu cầu của khách hàng. Làm nguyên liệu phù hợp cho các dạng bào chế: Cốm, bột, sủi, viên nang, viên nén. Hạn sử dụng: 2 năm kể từ ngày sản xuất. Bảo quản: Nơi khô ráo thoáng mát, tránh ánh sáng trực tiếp.